Տնտեսական և հասարակական դրությունը

Արևելյան Հայաստանը XX դարն էր թևակոխում այնպիսի իրավիճակում, որը բնորոշ էր XIX դարի վերջին տասնամյակների Ռուսաստանին։ Կապիտալիստական հարաբերություններն աստիճանաբար արմատավորվում էին տնտեսության մեջ։

1903թ. հունիսի 12-ին ցար Նիկոլայ II-ը Գոլիցինի սադրանքով ստորագրեց հատուկ օրենք, որով պետությանն էր անցնում հայկական հոգևոր հաստատություններին պատկանող ամբողջ շարժական և անշարժ գույքը։