Ռազմաքաղաքական իրադրությունը
XIX դարի սկզբներին բարդ իրադրություն էր ստեղծվել Անդրկովկասում: Երկրամասի ժողովուրդները ձգտում էին թոթափել թուրքական և պարսկական տիրապետությունը: Ռուսաստանը ջանում էր գրավել և կայսրությանը միացնել Անդրկովկասը: Նա, հանձինս վրացիների և հայերի, իր քաղաքականությունը իրականացնելու համակիրներ էր տեսնում:
1801թ. խաղաղ ճանապարհով Արևելյան Վրաստանը միացավ Ռուսաստանին: Վրաստանի հետ Ռուսաստանի տիրապետության տակ անցան նաև հայկական մի շարք շրջաններ՝ Լոռի-Փամբակը, Ղազախը և Շամշադինը:
Ռուսաստանի՝ դեպի հարավ ծավալվելը և Անդրկովկասում ամրանալը բուռն ընդվզում առաջ բերեց երկու հակամարտ պետությունների՝ Անգլիայի և Ֆրանսիայի կողմից: Նրանք ձգտում էին Պարսկաստանին և Թուրքիային հրահրել Ռուսաստանի դեմ և կանխել վերջինիս առաջխաղացումը: Ֆրանսիան և Անգլիան միակամ էին Ռուսաստանին Անդրկովկասից վտարելու մտադրության մեջ: Գլխավորապես նրանց վարած քաղաքականության հետևանքով 1804թ. սկսվեց ռուս-պարսկական պատերազմը:
Ռազմական գործողություններն ընթանում էին հօգուտ Ռուսաստանի:
1805-1806 թթ. ռուսական զորքը գրավում է Ղարաբաղի Շաքիի, Շիրվանի, Բաքվի խանությունները: Կոտրելով հակառակորդի դիմադրությունը՝ 1808թ. ռուսները երկրորդ անգամ պաշարում են Երևանի բերդը: Բերդը ամրացվել էր ֆրանսիական ռազմական մասնագետների ղեկավարությամբ և ամուր պաշտպանվում էր: Մի քանի անհաջող գրոհներից հետո ռուսական զորքի հրամանատար Գուդովիչը դադարեցնում է պաշարումը և վերադառնում Վրաստան:
1812թ. Հայրենական պատերազմում Ռուսաստանի հաղթանակը նպաստեց ռուս-պարսկական պատերազմի հաջող ավարտին: Ռուսները պարսից թագաժառանգ Աբբաս-Միրզայի դեմ Ասլանդուզի, Լենքորանի և Մեղրու ճակատամարտերում վճռական հաղթանակներ տարան:
1813թ. հոկտեմբերի 12-ին Ղարաբաղի Գյուլիստան գյուղում կնքվեց ռուս-պարսկական հաշտության պայմանագիրը: Այդ պայմանագրի համաձայն Շիրակը, Լոռին, Ղազախը, Շամշադինը, Զանգեզուրը, Ղափանը և Ղարաբաղը անցնում էին Ռուսաստանի տիրապետության տակ:
Հայաստանի լուսանկարներ
Տուրիզմ և երթուղիներ
Երգեր
