Մեծ Հայքի թագավորությունը օտարազգի թագավորների գահակալության շրջանում
Արտաշիսյան արքայատոհմի արական ներկայացուցիչների սպառումով հռոմեացիները հնարավորություն ստացան հայկական գահ բարձրացնելու օտարազգիներին, որոնք կվարեին հռոմեամետ քաղաքականություն: 1 թ. մինչև 52 թ. նրանց օգնությամբ հայկական գահ բարձրացան Ատրպատականի և Վիրքի արքայատոհմի ներկայացուցիչները: Սակայն իր հերթին Պարթևստանն էլ աշխատում էր հայոց գահ բարձրացնել իր թեկնածուին: Հայ ժողովուրդը համառ և անկոտրում պայքար էր մղում օտարազգի դրածո թագավորների իշխանության դեմ, իսկ հայոց ավագանին ձգտում էր հիմք դնել հայկական նոր արքայատոհմի: Այդ պայմաններում բոլորովին պատահական չէր, որ օտարազգի դրածո թագավորները, բացի Զենոնից (18-34), դարձան հայ ավագանու վրիժառության զոհը: Բավական երկար և խաղաղ իշխեց միայն Զենոնը, որը մեծացել էր հայերի մեջ, յուրացրել էր նրանց սովորույթները և վարում էր երկրի շահերից բխող քաղաքականություն: Ինչպես մյուս օտարազգի թագավորները, այնպես էլ նա, հայ արքունիքի սովորության համաձայն, ընդունեց ժողովրդի կողմից սիրված հայկական դինաստիական Արտաշես անունը և մահացավ բնական մահով: Զենոն-Արտաշեսից հետո հայոց սպարապետ Գիսակ Դիմաքսյանի հակահռոմեական ապստամբության շնորհիվ Հայոց թագավորությունը կարճ ժամանակով (37-43 թթ.) կարողացավ վերականգնել իր լիակատար անկախությունը: Դրանից հետո հռոմեացիների օգնությամբ հայկական գահին տիրեցին վրաց թագավորական ընտանիքի ներկայացուցիչները՝ առաջ բերելով ժողովրդի համառ դիմադրությունը: Հայ ժողովրդի հերոսական ու շարունակական պայքարը Հռոմի դեմ արտացոլվել է հռոմեական նշանավոր բանաստեղծ Վերգիլիոսի հետևյալ դիպուկ այլաբանության մեջ՝ «կամուրջներ չհանդուրժող Արաքս»: Դրա մեջ նա, անշուշտ, ակնարկում է Հայաստանի աննկուն պայքարը, այսինքն ինչպես Արաքսը չի հանդուրժում կամուրջներ, այնպես էլ հայ ժողովուրդը՝ օտարի տիրապետությունը:
Օտարազգի թագավորների ատելի իշխանությունն ստիպեց հայոց ավագանուն դաշնակիցներ փնտրել՝ ի դեմս պարթևական թագավորության: Վերջինս էլ իր հերթին ձգտում էր Մեծ Հայքում հաստատել Արշակունիների իշխանությունը, այն վերածել Արշակունյաց արքայատոհմի երկրորդ թագավորության:
Հայաստանի լուսանկարներ
Տուրիզմ և երթուղիներ
Երգեր
