Կիլիկիայի հայկական թագավորության անկումը
Լևոնը ժառանգներ չուներ, ուստի հայոց արքունիքը որոշեց գահը հանձնել նրա հորաքրոջ որդուն՝ Գվիդոն Լուսինյանին: Լուսինյանները ֆրանսիական ծագում ունեին և թագավորում էին Կիպրոսում: Նրանց իշխանությունը Կիլիկիայում կարճ տևեց: Շուտով հայոց գահն անցավ Հեթումյանների ազգակից Նղրեցիների ձեռքը, որոնք մի պահ կարծես թե կարողացան վիճակը կայունացնել:
Սակայն Կիլիկյան Հայաստանի վիճակը մնում էր ծանր: Մամլուքների ու թուրքմենների չդադարող արշավանքներն արդեն սպառնում էին պետության գոյությանը: Մամլուքները 1360թ. գրավեցին Տարսոն և Ադանա քաղաքները և այնուհետև պաշարեցին մայրաքաղաք Սիսը: Մարտերում իրենց սխրագործություններով աչքի ընկան Լիպարիտ սպարապետը, Հեթում և Զարմանդուխտ ամուսինները: Հայերը մեծ դժվարությամբ կարողացան վերացնել մայրաքաղաքի պաշարումը:
Գիտակցելով, որ քրիստոնյա երկրները չեն օգնելու Կիլիկիային, Մեսրոպ Արտազեցի կաթողիկոսը Սիս քաղաքում հրավիրեց եկեղեցական ժողով, որը չեղյալ հայտարարեց Սսի և Ադանայի ժողովների որոշումները:
1373թ. հայոց արքունիքը թափուր գահը որոշեց հանձնել Գվիդոն Լուսինյանի եղբորորդի Լևոն Ե-ին, որն այդ ժամանակ գտնվում էր Կիպրոսում: 1374թ. նա մեծ դժվարությամբ հասավ Սիս և օծվեց թագավոր: Այդ ժամանակ մամլուքները և թուրքմենները կրկին պաշարել էին մայրաքաղաքը: Պաշարվածները դրսից ոչ մի օգնություն չստանալով հրկիզում են քաղաքը և քաշվում միջնաբերդ: Համառ դիմադրությունից հետո, ռազմամթերքի և սննդամթերքի վերջանալու պատճառով, 1375թ. ապրիլի 16-ին Սիսն ընկավ: Գերյալների թվում էին Լևոն Լուսինյանն ու նրա ընտանիքը և Պողոս Սսեցի կաթողիկոսը, որոնց տարան Կահիրե: Սուլթանը Հայոց կաթողիկոսին թույլատրեց վերադառնալ, բայց Լևոնին արգելեց թողնել Կահիրեն: Հետագայում նա ևս գերությունից ազատվեց, տեղափոխվեց Եվրոպա և նոր խաչակրաց արշավանք կազմակերպելու անհաջող փորձ կատարեց: Լևոն Ե Լուսինյանը մահացավ 1393թ. Փարիզում:
Սսի անկումից հետո Լեռնային Կիլիկիայի որոշ շրջաններում հայ իշխանական տները դեռևս երկար ժամանակ պահպանում էին իրենց կիսանկախ վիճակը: Որոշ տվյալների համաձայն թագավորությունը կրճատված տարածքով շարունակեց գոյատևել մինչև 1420-ական թթ.:
Հայաստանի լուսանկարներ
Տուրիզմ և երթուղիներ
Երգեր
